باسمه تعالی
عبادت بر دوگونه است : 1* عبادت تعبدی 2* عبادت توصلی
1- عبادت "تعبدی" که با عبادت هم خانواده است که فقط برای اطاعت خداوند انجام میشود و لازم است به قصد و نیت نزدیکی به خدا و قصد اطاعت خدا در آن وجود داشته باشد و هر شخصی باید آن عمل را انجام دهد و هرکس آن را انجام داد از گردن دیگران ساقط نمیشود مثل نماز خواند که بر هر مسلمانی واجب است به جا بیاورد و در آن نیت شرط صحت عمل میباشد.
2- عبادت توصلی که در آن قصد و نیت نزدیکی یا اطاعت خداوند در آن شرط نیست و به هر نیتی انجام شود درست است و اگر درست و کامل انجام شود از گردن دیگران ساقط میشود مثل نجس شدن لباس که نیت قصد قربت به خداوند شرط نیست.


اهمیت نیت
نیت در اصطلاح به معنای قصد انجام کاری میباشد . نیت در روایات به معنای جان عمل است بلکه به معنای قصد ، یعنی مقصد داشتن ، هدف داشتن است و وقتی شخصی مسلمان به نماز می ایستد یعنی قصد کند در عبادتش به خدا نزدیک شود اگر اتصال برقرار شد حتی اگر مختصر هم باشد این عبادت به مقصود رسیده است ولی اگر نیت درست نباشد هر چه هم عبادت طولانی و زیاد باشد ،‌ کوچکترین فایده ای برای انسان نخواهد داشت.
در کتاب شریف غررالحکم از مولی امیرالمومنین (علیه السلام) نقل شده است که "نیت بنیان و پایه عمل است - برتیرین اندوخته ها نیکی باطن هاست " غررالحکم ح 597
امام سجاد میفرمانید : "خدایا نیتم را به بهترین نیت ها و عملم را به بهترین اعمال برسان ، خدایا به لطف خود نیت مرا کامل گردان." صحیفه ی سجادیه از دعای بیستم
امام علی (ع) : "هرگاه نیت فاسد شود ،‌ بلا و گرفتاری پیش می آید" نهج البلاغه خطبه 91

 

احکام و واجبات نماز


نیت


1- نمازگزار از آغاز تا پایان نماز باید بداند چه نمازی میخواند و آنرا برای انجام فرمان خداوند عالم به جا آورد
2- لازم نیست که نیت را به زبان جاری کنیم ولی چنانچه به زبان هم بگوییم اشکالی ندارد.
3- نماز باید از هرگونه ریا و خودنمایی به دور باشد یعنی نماز را تنها برای ادای دستور خداوند و به قصد قربت به جا آورد و چنانچه نماز یا قسمتی از آن برای غیر خدا باشد ، باطل است.


عدول از نیت (برگشتن از نیت)


1- برگرداندن نیت از نمازی به نماز دیگر در موارد زیر واجب است
الف : از نماز عصر به نماز ظهر در صورتی که بین نماز عصر متوجه شود که نماز ظهر را نخوانده یا باطل بوده
ب: از نماز عشا به مغرب در صورتی که بین نماز عشا پیش از رکوع رکعت چهارم متوجه شود که نماز مغرب را نخوانده یا باطل بوده و اگر وارد رکوع رکعت چهارم شده باشد نماز عشا صحیح است و پس از آن نماز مغرب را میخواند.


2- برگرداندن نیت در موارد زیر اشکال ندارد
الف : از قضای عصر به قضای ظهر
ب: از قضای نماز عشا به قضای نماز مغرب
ج : از ادا به قضا
د : از جماعت به فرادی


3- برگرداندن نیت در موارد زیر صحیح نمی باشد
الف : از نماز ظهر به نماز عصر
ب : از نماز مغرب به نماز عشا
ج : از قضا به ادا
د : از فرادا به جماعت
و : از مستحب به واجب
ه : از مستحب به نماز مستحب دیگر
ی: از واجب به مستحب مگر در دو مورد :

+ اول : در ظهر روز جمعه برای کسی که خواندن سوره جمعه را فراموش و سوره دیگری شروع کرده و به نصفه آن سوره رسیده یا از نصف گذشته است
+ دوم : مشغول نماز واجب باشد و داخل رکوع رکعت سوم نشده باشد و نماز جماعت برپا شوذ و خوف داشته باشد که از نماز جماعت عقب بماند.


* مسئله اختصاصی
اگر کسی خواست مثلا نماز مغرب را بخواند ولی موقع شروع در نماز اشتباها بجای لفظ مغرب ،‌لفظ عشا را به زبان او آمد یا اینکه در قلبش به جای مغرب مثلا عشاء اشتباها خطور کرده ولی انگیزه او از این عمل نماز مغرب بوده ،‌مانعی ندارد و نماز او صحیح است.

 

* گردآورنده : حاج آقا مهدی همایی