تا کنون پیرامون تهاجم فرهنگی سخنان زیادی مطرح گردیده است،اما گاها این سخنان بدور از کلی نگری و با توجه به یک یا چند بعد از معنای فرهنگ مطرح شده است که این خود ناشی از عدم نعریف درستی از فرهنگ می باشد.

 

در این مقاله سعی بر این است که با توجه به معنای دقیق فرهنگ و به طور خاص فرهنگ ناب اسلامی،مقوله تهاجم فرهنگی را مورد بررسی قرار دهیم.

 

با اندکی دقت خواهیم یافت که صحبت پیرامون تهاجم فرهنگی بدون داشتن دید صحیحی از معنای فرهنگ امری نادرست خواهد بود.از نقطه نظر جامعه شناسان تاکنون بیش از پانصد تعریف از فرهنگ ذکر شده اما به صورت کلی می توان فرهنگ را این چنین تعریف کرد: "فرهنگ عبارت است از مجموعه مایه هایی که او را از رفتار حیوانات مشخص و متمایز می سازد".بطور کلی سه بخش می توان برای فرهنگ ذکر کرد:

 

الف)شناختها و باورها

 

ب)ارزشها و گرایشها

 

ج)رفتارها و کردارها (تهاجم فرهنگی – علامه مصباح یزدی _صفحه 71)

 

شناختها و باورها به عنوان محور اصلی فرهنگ عقاید مربوط به خدا ، انسان و ارتباط انسان با خدا و جهان و طبیعت را بررسی می کند.در واقع شناختها و باورها همان اصول دین (توحید ،نبوت و معاد)می باشد که زیر بنای هر فرهنگی را در بر دارد.

 

ارزشها نیز به عنوان عنصر دوم خوب و بدها را برای ما تعریف می کند که اسلام خوب و بدهای ثابت و ابدی را برای ما ارائه داده است.

 

عنصر سوم فرهنگ که از آن به رفتارها و کردارها تعبیر شده نیز رفتارهای خاص برخاسته از بینشها و ارزشها می باشد.

 

حال با دقت در مطالب فوق الذکر مشخص می شود که معنای فرهنگ بسیار عمیق تر از آن چیزی است که خیلی از افراد تصور دارند.عده ای فرهنگ را محدود به آداب و رسوم محلی،ساز و آواز و موسیقی و.... می دانند و برای فرهنگ خود نیز در همین امور ساده و جزئی تلاش می کنند.

 

با تعریفی که از معنای فرهنگ ارائه گردید قطعا معنای هجوم فرهنگی نیز بهتر درک خواهد شد.بطور اجمالی می توان هجوم فرهنگی را به معنای"تحمیل فرهنگی خاص به جامعه ای دیگر با هدف تغییر و دگرگونی در فرهنگ جامعه هدف"بیان نمود.

 

ذکر این نکته نیز مهم است که تهاجم فرهنگی همیشه مذموم و نکوهیده نیست،چرا که اگر جامعه ای دارای ارزشهای غیر الهی باشد می توان با هجوم فرهنگی به آن جامعه در راستای تغییر فرهنگ و الهی کردن آن جامعه و همچنین زدودن باورهای غلط تلاش نمود.نمونه این کار را می توان در صدر اسلام مشاهده نمود که پیامبر اسلام(ص)فرهنگ ناب اسلامی را جایگزین فرهنگ جاهلیت نمود.

 

در تهاجم فرهنگی گاها دشمن سعی دارد تا با روشها و ابزارهای جذاب اقدام به تغییرات مورد نظر خود نماید.به گفته قرآن(یوحی بَعْضُهُمْ الی بَعض زُخْرُف القول غُرورا)،با استفاده از سخنان زیبا و خوش ظاهر اما بی باطن و بی مغز اقدام به فعالیت می نمایند.

 

تهاجم فرهنگی از چه زمانی آغاز گردید؟

 

خداوند متعال در قرآن کریم در آیه 112 سوره مبارکه انعام می فرماید:(و کَذالِکَ جَعَلْنا لِکُلِ نَبی عَدواً شَیاطینَ الانْسِ و الْجِن)و ما برای همه انبیا دشمنانی از شیطانهای جن و انس قرار دادیم.

 

با توجه به این آیه قرآن و با توجه به اصل اختیار روشن می شود که هر انسانی در هر زمان باید راههای متفاوت پیش رو داشته باشد و بتواند بهترین راه را انتخاب نماید.پس قطعا انسانی رشد می کند که از بین خیر و شر،خیر را با اراده خود انتخاب نماید.در مورد تهاجم فرهنگی هم این نکته حائز اهمیت است که وقتی فرهنگ اسلامی مبنای جامعه گردید و جامعه ای با تفکر الهی بوجود آمد ، قطعا جوامعی که تفکرات مادی و دنیوی دارند با هجوم از هر سو سعی در تحمیل فرهنگ خودی بر فرهنگ جامعه اسلامی دارند.

 

با توجه به مطالب بالا قطعا وظیفه ما بعنوان فردی که در یک جامعه با فرهنگ اسلامی زندگی می کند بسیار مهم و حساس قلمداد می شود.مقام معظم رهبری در دیدار با اعضا شورای عالی انقلاب فرهنگی(آذر ماه 1392) انفعال و موضع دفاعی در مقابل فرهنگ مهاجم را بدترین و خسارت بارترین نوع برخورد خواندند و خاطر نشان کردند موضع تهاجمی نیز در برخی موارد لازم است اما به هر حال باید در هر حال حکیمانه و با فکر عمل کرد.

 

با توجه به سخنان مقام معظم رهبری ما نیز باید به نوبه خود در راستای جهانی کردن فرهنگ ناب اسلامی تلاش بی وقفه ای انجام دهیم.

 

در این مقاله سعی شد که معنای فرهنگ و تهاجم فرهنگی به طور اجمالی بیان گردد.ان شاالله در نوشته های بعد ابعاد دیگری از تهاجم فرهنگی و به تعبیر مقام معظم رهبری شبیخون فرهنگی علیه کشور عزیزمان و همچنین ابزارها و راهکارهای مقابله با این تهاجم مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

 

(به دوستان توصیه می شود جهت مطالعه پیرامون مقوله فرهنگ و تهاجم فرهنگی به کتابهای دغدغه های فرهنگی"مقام معظم رهبری" و تهاجم فرهنگی"علامه مصباح یزدی" مراجعه نمایند)

 

به امید ظهور حضرت صاحب الزمان،بزرگ پرچمدار و احیا کننده فرهنگ ناب اسلامی...