سفینه النجاه

در روایت از حضرت رسول (صل الله علیه و آله) آمده:

      انه لمکتوب علی یمین عرش الله ان الحسین مصباح الهدی و سفینه النجاه..

در طرف راست عرش نوشته شده است که حسین چراغ هدایت و کشتی نجات است. (طبرسی ص 400 )

انشاءلله سعی بر این است که در این نوشته به حد اقتضا و متناسب با ظرفیت چند مساله در مورد این روایت گفته شود.


مقدمتا دو نکته از روایت:

نکته اول:

در روایت تعبیر به مصباح الهدی آمده است که با نگاهی به کتب لغوی متوجه میشویم که اهل لغت مصباح را این چنین معنا کردند.یعنی وسیله ای که توسط آن انسان یا غیر انسان سیراب میگردد یعنی حسین (علیه السلام ) چشمه ای است که بشر در طول تاریخ از چشمه زلال هدایت آن سیراب میشوند.یا نورخورشید که همه را بهره مند میکند همان گونه که پیامبر (صل الله علیه و آله ) در روایتی امام حسین(علیه السلام) را چنین توصیف میکنند:

ففتق نور ولدی الحسین فخلق منه الجنه و الحور العین . و الجنه و الحور العین من نور ولدی الحسین و نور ولدی الحسین من نور الله و ولدی الحسین افضل من الجنه و الحورالعین.

یعنی حسین ع نور است و نور آن حضرت جلوه ای از نور باری تعالی است.در این روایت میبینیم که نور وجود امام حسین فراتر از نور خورشید است.

خصائص حسینیه ص 48

نکته دوم:

تعبیری که از کشتی نجات آمده. به این معناست که حسین (علیه السلام) کشتی نجات است که زمان و مکان را نمی شناسد و هر کسی سوار بر این کشتی بشود مطمئنا به مقصد میرسد.اگر چه همه ائمه کشتی نجات اند اما کشتی نجات حسین علیه السلام با بقیه ائمه تفاوت دارد به عبارت دیگر اگر چه همه ائمه کشتی نجات اند ولی کشتی نجات حسینی ویژگی خاصی دارد همان طور که در کلام معصومین میباشد انگونه که امام رضا علیه السلام میفرمایند:

کشتی حسین آدمی را سریع تر و زودتر به مقصد میرساند.

اما در اینجا یک سوالی بوجود می آید که چرا از بین ائمه هدی تنها سید الشهدا اینچنین به صراحت ملقب به این لقب شدند در حالی که در روایت حضرت رسول صله علیه و آله است که

مثل اهل بیتی مثل سفینه نوح من رکبها نجا و من تخلف عنها غرق...

مثال اهل بیت من مثل کشتی نوح است که هر کس سوار بر آن شود نجات مییابد و هر کسی که از آن تخلف کند غرق میشود.

دلیل اینکه امام حسین اینچنین از طرف پیامبر مصباح الهدی و سفینه النجاه نام گرفته اند چیست؟

در پاسخ باید گفت که اگر چه ائمه همگی نور واحد و چراغ هدایت بحساب می آیند اما شرایط زمانه باعث شد تا جنبه ای از شخصیت آنان تجلی پیدا کند و به فعلیت برسد.به عنوان مثال امام پنجم را باقر العلوم ملقب است با اینکه همه ائمه از علم لدنی برخوردارند اما امام پنجم به حساب شرایط دوره خود بستری بوجود آمد تا این جنبه ایشان بروز و تجلی پیدا کند. حال دلیل اینکه مصباح الهدی و سفینه النجاه تنها برای امام حسین بروز و تجلی تام پیدا کرد این بود که موقعیت و شرایط امام حسین یک شرایط خاص و ویژه بود. در آن زمان که بنی امیه با تبلیغات مسموم چهره اسلام را واژگون کرده بود و به خود اجازه داده بود که یک انسان شراب خوار و قمار باز و... را به عنوان خلیفه و جانشین پیامبر معرفی کند و همچنین خود حضرت سید الشهدا وضعیت اجتماع خود را چنین ترسیم میکند« که حق و عدالت ترسیم نمی شود و مردم دست از باطل نمی کشند و هر فرد با ایمان آرزومند مرگ و ملاقات پروردگار است.» اعیان الشیعه .ج4.ص 234

در این فضا بود که امام دست به قیام زدند و خود هدف قیام را چنین بیان میکنند

 انی خرجت لطلب الاصلاح فی امه جدی.... من نه برای راحت طلیبی و وا نهدن مسئولیت، به راه افتاده ام و نه برای خوش گذرانی و بیهودگی، نه انگیزه ام ستمکاری و بیدادگری است و نه تبهکاری بلکه میخواهم امت جدم را اصلاح کنم.بحار الانوارج43ص 328

اینجاست که امام حسین و یارانش در روز عاشورا در طول یک روز ورق را برگرداندند و توانست تمام ابعاد اسلام واقعی را در عمل برای جهانیان ترسیم کند و در واقع راه نجات و هدایت برای اسلام و انسانها به نمایش بگذارد آن هم با بروز و ظهور همه فضائل وجود مقدس امام حسین علیه السلام و یارانش.همان گونه که در زیارت اربعین امام حسین علیه السلام میخوانیم:« و بذل مهجته فیک لیستنقذ عبادک من الجهاله و حیره الضلاله...خون پاکش را در راه تو به خاک ریخت تا بندگانت را از جهالت و سرگردانی گمراهی نجات بخشد..بحار الانوار ج98.ص 331» اما ما بقی ائمه چنین شرایطی برای آنها مهیا نشد.

باید این را هم در نظر داشت که حرکت امام نه تنها برای اسلام و انسان های زمان خود بوده بلکه چراغی که تمام انسانها با نگاه به این چراغ از دل تاریکی ها خارج شده همان گونه که انقلای اسلامی ایران با نگاه به این چراغ هدایت و کشتی نجات خود را از تاریکی ها و گرداب ها خلاصی داده و بالتبع انقلاب هایی که در منطقه شاهد آن بودیم.

حال که نقش بسیار عظیم سید الشهدا را در هدایت اسلام و انسان ها را در طول تاریخ برای همگان دیدیم دلیل روایت ان الحسین مصباح الهدی و سفینه النجاه را متوجه میشویم.